Στο προηγούμενο άρθρο περιγράψαμε 2 περιπτώσεις ρύπανσης δικτύων ύδρευσης με τοξικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση εντόμων και ζιζανίων. Σκοπός του άρθρου αυτού είναι να περιγραφούν ορισμένες ακραίες αλλά πιθανές περιπτώσεις ρύπανσης δικτύων ύδρευσης. Τέτοια προβλήματα μπορεί να προκύψουν από ανθρώπινες δραστηριότητες σε εγκαταστάσεις που υδρεύονται από το δημοτικό δίκτυο. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι βιομηχανίες, εργοστάσια, βιοτεχνίες, αποθήκες, αγροτικές δραστηριότητες, ακόμη και τα ίδια μας τα σπίτια (εσωτερικές εγκαταστάσεις). Τονίζουμε ιδιαίτερα ότι σε πολλούς δήμους, πανελλαδικά, υφίστανται διάσπαρτα σημεία υδροληψίας χρησιμοποιούμενα αποκλειστικά για την πλήρωση των ραντιστικών δεξαμενών.

Κοινό στοιχείο σε όλες τις εφαρµογές είναι η ύπαρξη δεξαμενών αποθήκευσης νερού ή δεξαμενών µε κάποια χημική ουσία, που χρειάζονται αραίωση. Όταν η διασύνδεση της χημικής δεξαμενής με την τροφοδοσία του δικτύου βρεθεί κάτω από τη στάθµη του χημικού διαλύματος και δεν έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα αποτροπής εισόδου των χηµικών στο δίκτυο, τότε δημιουργείται σοβαρός κίνδυνος προσβολής της δημόσιας υγείας. Για το λόγο αυτό, σήμερα, παρατίθενται τρεις ακόμη περιπτώσεις ενώ, σε μεταγενέστερο άρθρο θα δοθούν και άλλα παραδείγματα, για να καλυφθεί το ευρύ φάσμα επικίνδυνων εφαρμογών.

Παράδειγµα 3: Αντιπηκτική ουσία στο πόσιμο νερό

Οι υπάλληλοι της υπηρεσίας ύδρευσης του Bangor Maine, ανακάλυψαν δηλητηριώδες αντιπηκτικό στο σύστημα θέρμανσης και ύδρευσης μιας κατοικίας το Νοέμβριο του 1981. Το συμβάν έγινε όταν έκλεισαν την παροχή του σπιτιού για να κάνουν επισκευές σε κεντρικό αγωγό. Με την ροή του νερού αποκομμένη προς το σπίτι, η πίεση του δικτύου στο σπίτι μειώθηκε και το αντιπηκτικό του συστήματος θέρμανσης εισήλθε στο δίκτυο ύδρευσης του σπιτιού και ξεπλύθηκε στον δρόμο. Προφανώς ο ιδιοκτήτης είχε διασυνδέσει τους αγωγούς ύδρευσης με τους αγωγούς θέρμανσης. Αν δεν είχε γίνει αντιληπτή η παρουσία του αντιπηκτικού, τότε αυτό θα εισέρεε στο δίκτυο πόσιμου νερού του σπιτιού μετά την αποκατάσταση της πίεσης, με επικίνδυνα και απρόβλεπτα αποτελέσματα.

Προσθήκη

Στο σημείο αυτό κρίνουμε σημαντικό να προσθέσουμε ένα παράδειγμα προς αποφυγή από την δική μας εμπειρία σχετικά με εισροή αντιπηκτικού σε δίκτυο ύδρευσης. Βρισκόμαστε στο έτος 2010, στον οικισμό Νέα Καλλικράτεια, ο οποίος βρίσκεται σε φάση έργων αντικατάστασης κεντρικών σωληνώσεων ύδρευσης και εγκατάστασης βανών απομόνωσης δικτύων στους δρόμους. Εξαιτίας των έργων οι προγραμματισμένες διακοπές νερού ήταν αρκετά συχνό φαινόμενο. Μία τέτοια ημέρα με ολική διακοπή νερού στον οικισμό, εμφανίζεται στην υπηρεσία τρομοκρατημένος ένας ιδιοκτήτης πολυκατοικίας και μας ζήτησε να πάμε επιτόπου διότι το νερό που έβγαινε από την βρύση στο ισόγειο - πυλωτή ήταν πράσινο. Πράγματι, είδαμε με τα μάτια μας ότι αν και το κεντρικό δίκτυο του οικισμού ήταν άδειο, από την βρύση μπορούσε να εκρεύσει νερό και μάλιστα χρωματισμένο έντονα πράσινο και διαυγές. Από την συζήτηση που είχαμε με τον ιδιοκτήτη προέκυψε άμεσα ότι είχε προβεί λίγες ώρες πιο πριν σε εργασίες τροποποίησης του ηλιακού κυκλώματος παραγωγής ζεστού νερού της πολυκατοικίας. Δηλαδή είχε προσθέσει αντιπηκτικό υγρό στο κύκλωμα, όπως προβλέπει ο κατασκευαστής, και συνέδεσε το κύκλωμα με το εσωτερικό δίκτυο ύδρευσης της πολυκατοικίας, όπως πάλι προβλέπεται για την πλήρωση του κυκλώματος θέρμανσης, όμως δεν επέλεξε να εγκαταστήσει έναν μηχανισμό αυτομάτου πλήρωσης και αντεπιστροφής (παρεμπόδισης της εισροής στο δίκτυο ύδρευσης) του αντιπηκτικού διαλύματος. Αντί αυτού επέλεξε να εγκαταστήσει απλές χειροκίνητες βάνες απομόνωσης, τις οποίες ξέχασε ανοιχτές. Ευτυχώς είχε προνοήσει να κλείσει τον κεντρικό διακόπτη ροής νερού της πολυκατοικίας. Το αποτέλεσμα ήταν, αν και το κεντρικό δίκτυο ύδρευσης του οικισμού κενώθηκε πλήρως, το εσωτερικό δίκτυο της πολυκατοικίας να είναι γεμάτο με νερό και αντιπηκτικό στην ταράτσα. Όπως ήταν φυσικό, μέσα σε λίγη ώρα το καθαρό νερό της πολυκατοικίας εξαντλήθηκε από τους ενοίκους ανοίγοντας τις βρύσες και ξαφνικά να εμφανιστεί το πράσινο νερό από το κύκλωμα θέρμανσης του ηλιακού. Έγινε καταφανές ότι ο συγκεκριμένος ιδιοκτήτης έπαιζε με την δημόσια υγεία και εισέπραξε έντονες παρατηρήσεις. Για λόγους προνοητικούς, το κεντρικό δίκτυο ύδρευσης της περιοχής ξεπλύθηκε για αρκετές ώρες πριν δωθεί το νερό με πίεση στις γειτονικές κατοικίες. Δεν καταγράφηκαν διαμαρτυρίες από άλλα σπίτια για εμφάνιση πράσινου νερού σχετιζόμενες με το συμβάν εκείνης της ημέρας.

Παράδειγμα 4: Φυτοφάρμακο στο πόσιμο νερό

Τον Απρίλιο του 1986, ένα φυτοφάρμακο ρυπαίνει το σύστημα ύδρευσης μιας κοινότητας στη νότια Καρολίνα. Η υπηρεσία ύδρευσης ανακοίνωσε στους κατοίκους 23 νοικοκυριών να μην πίνουν το νερό. Οι κάτοικοι της περιοχής αυτής τροφοδοτήθηκαν με πόσιμο νερό από ένα βυτιοφόρο, μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση. Υπήρξαν παράπονα δυσοσμίας από το πόσιμο νερό, αλλά δεν καταγράφηκαν αρρώστιες από την κατάποση αυτού. Οι αρχές δήλωσαν ότι το πρόβλημα προέκυψε όταν έσπασε ένας κεντρικός αγωγός ύδρευσης την ίδια στιγμή που μία εταιρεία απεντόμωσης γέμιζε με νερό μία χημική δεξαμενή. Η μείωση της πίεσης προκάλεσε την αναρρόφηση του χημικού διαλύματος εντός του δικτύου ύδρευσης του κτιρίου στο οποίο γινόταν η απεντόμωση. Μέσω του κτιρίου προσβλήθηκαν και γειτονικές κατοικίες. 

Παράδειγμα 5: Χλωρντάν στο δίκτυο ύδρευσης

Τον Οκτώβριο του 1979, περίπου 3 γαλόνια χλωρντάν - ένα υψηλά τοξικό ζιζανιοκτόνο - εισήλθαν στο δίκτυο ύδρευσης μιας ευμεγέθους πόλης στις ανατολικές ΗΠΑ. Οι κάτοικοι παραπονέθηκαν ότι το νερό ήταν γαλακτώδες, λιπαρό, αφρισμένο, αφρώδες και μύριζε δυσάρεστα. Το πρόβλημα εμφανίσθηκε κατά την επισκευή ενός αγωγού από την υπηρεσία ύδρευσης. Εν τω μεταξύ, ένας επαγγελματίας απεντομωτής εκτελούσε εργασίες εξόντωσης τερμιτών με χλωρντάν σε κάποιο γειτονικό σπίτι. Ο απεντομωτής άφησε ανοιχτή την βρύση του κήπου και το λάστιχο μέσα στο βαρέλι, που περιείχε το χλωρντάν. Κατά την διάρκεια της διακοπής νερού, το χημικό διάλυμα του χλωρντάν αναρροφήθηκε (σιφωνισμός) από το βαρέλι μέσα στο δίκτυο του σπιτιού και μετά στο κεντρικό δίκτυο. Μετά από πολλά παράπονα, η υπηρεσία ύδρευσης εφάρμοσε ένα πρόγραμμα εκτεταμένου καθαρισμού του δικτύου και με ανακοινώσεις ζητούσε από τους καταναλωτές να αφήσουν τις βρύσες ανοιχτές για 4 ώρες, πριν χρησιμοποιήσουν το νερό. Μέχρι να καθαρίσουν οι γραμμές του δικτύου από την ρύπανση, τα σπίτια τροφοδοτούνταν με δοχεία καθαρού νερού και οι άνθρωποι έβγαιναν έξω από τα σπίτια τους για λούσιμο, γεύμα και κάθε άλλη δραστηριότητα που έχει σχέση με το πόσιμο νερό. Ευτυχώς, λόγω της δυσάρεστης οσμής, γεύσης και χρώματος του δηλητηριασμένου νερού, κανείς δεν κατανάλωσε ποσότητα επικίνδυνη για την υγεία.

(το άρθρο είχε δημοσιευθεί πριν πολλά χρόνια στο Βήμα Της Καλλικράτειας, εξακολουθεί όμως να παραμένει επίκαιρο και δεν παύει να μας υπενθμίζει ποιές κακές πρακτικές να αποφεύγουμε)

πηγή: EPA - Cross Connection Control Manual